Bij de behandeling van psychoses bij kinderen en adolescenten zijn een aantal factoren van belang. Adequate therapie voor psychoses bestaat uit een combinatie van farmacotherapie, psycho-educatie en psychosociale interventies. In dit hoofdstuk ligt de nadruk op niet-medicamenteuze behandeling, voor meer informatie over psychofarmaca, zie ons formularium of het hoofdstuk ‘Medicatie‘ bij dit thema.

Gezin betrekken bij behandeling

Het betrekken van het gezin van het kind of de jongere is, meer dan in de volwassenenzorg, essentieel voor de behandeling (Carr, 2018). Zo is het vooral is van belang dat er geïnvesteerd wordt in het maken van contact met de jongere en familie. Het betrekken van het gezin van het kind of de jongere is, meer dan in de volwassenenzorg, essentieel voor de behandeling (Carr, 2018). Voor het effect van de behandeling is het ook van belang dat de hulpverlener zoveel mogelijk probeert aan te sluiten bij de wensen van de patiënt en zijn/haar familie. Voor jongeren geldt dat zij er graag ‘bij willen horen’ en is school en werk vaak belangrijk. De hulpverlener moet ook op individuele basis proberen een inschatting te maken van wat haalbaar is en welke begeleiding daarvoor nodig is. Er kan gebruik gemaakt worden van een vaardigheidstraining, begeleiding van school of verwijzing naar een speciale leer-, werk- of woonomgeving.

Signaleringsplan

Kinderen en adolescenten met een psychose dienen snel en adequaat behandeld te worden door een ervaren behandelaar. Uitstel kan leiden tot een onvolledige remissie en toename van comorbiditeit (Van den Bosch et al., 1999; van der Gaag et al., 2012, Lo et al., 2016). In de jeugd-GGZ wordt regelmatig gewerkt met signaleringsplannen om vroegtijdige interventies te kunnen bewerkstelligen. Het signaleringsplan is een effectief hulpmiddel dat wordt ingezet om het voor zowel professionals als cliënten beter mogelijk te maken om dreigende decompensatie tijdig aan te zien komen. Diagnose, anamnese en ervaringen, maar ook de actuele situatie vormen een geheel waaruit duidelijk wordt welke signalen duiden op een eventuele dreigende escalatie. Deze signalen worden gebundeld, waarbij de behandelaar verantwoordelijkheid draagt voor het vastleggen in zorgplannen. Het signaleringsplan biedt de mogelijkheid voor multidisciplinaire teams om samen te werken en in te spelen op (dreigende) situaties. Tevens kan de hulpverlener tijdig ingrijpen en de cliënt of diens familie daarbij om ondersteuning vragen (Kleinsman & Kaptein, 2018).