In de PEERS-training leren jongeren over het maken van vrienden. Hoe begin je een gesprek, gebruik je humor en ga je om met afwijzing en pesten, roddels en ruzie? Kinderen oefenen samen in een groep met behulp van rollenspellen.

De PEERS-training leert jongeren (12-18 jaar) met autisme over vriendschap, verliefdheid en verkering. Het leert jongeren steeds vaker zelf oplossingen te vinden in lastige situaties.

Doelstelling

De PEERS-training richt zich op het bewust aanleren van cognitieve processen en trainen van sociaal bewustzijn, sociaal redeneren en sociaal handelen. Verschillende onderwerpen komen aan bod die voor het sociaal functioneren van adolescenten cruciaal zijn: gespreksvaardigheden, het kiezen van geschikte vrienden, gepast gebruik van humor, het mengen in een gesprek en het afronden van een gesprek, afspreken met vrienden, en het omgaan met afwijzing, meningsverschillen, geruchten of roddels.

Doelgroep

Deze training is voor jongeren tussen 12 en 18 jaar met een autismespectrumstoornis, die gemotiveerd zijn om vriendschappen te sluiten en te onderhouden.

Vorm/methode

Tijdens de PEERS-training leren jongeren over het maken van vrienden, zoals:

• een gesprek beginnen
• zich in een gesprek mengen
• humor
• kiezen van vrienden
• omgaan met afwijzing en pesten, roddels en ruzie
• In een groep oefenen jongeren samen met behulp van rollenspellen

Onderbouwing

De PEERS-training verbetert de sociale responsiviteit bij jongeren met autisme (Idris et al., 2021), aldus zelf- en ouderrapportages. Echter, een objectieve gedragsobservatie geeft aan dat de verbetering in sociale vaardigheden vergelijkbaar was met de verbetering in sociale vaardigheden bij de controlegroep (Idris et al., 2021). Eerder Nederlands onderzoek naar sociale vaardigheidstrainingen vond een matig effect (Dekker et al, 2015; Deckers e.a., 2016). Het volgen van vijftien sessies, drie opfrissessies en het toevoegen van acht sessies met ouders om de generalisatie te bevorderen leverde slechts iets meer op dan care as usual (Dekker e.a., 2018).

Het is dan ook van belang om in overweging te nemen of een socialevaardigheidstraining voldoende opbrengt voor de investering die het kind, ouders en behandelaars doen. Onderzoek naar welke factoren bijdragen aan het profiteren van een SOVA is in volle gang. Onderzoek naar betere maten om de effecten van SOVA te meten ook.

Bronnen:

Deckers, A., Muris, P., Roelofs, J., & Arntz, A. (2016). A Group-Administered social Skills Training for 8- to 12- Year-Old, high-Functioning Children With Autism Spectrum Disorders: An Evaluation of its Effectiveness in a Naturalistic Outpatient Treatment Setting. Journal of autism and developmental disorders, 46(11), 3493–3504. https://doi.org/10.1007/s10803-016-2887-1

Dekker, V., Nauta, M., Mulder, E., & De Bildt, A. (2015). ESTIA. Kind & Adolescent Praktijk, 14, 26–29. https://doi.org/10.1007/s12454-015-0006-7

Idris, S. B., Duvekot, J., van der Ende, J., Greaves-Lord, K., van Haren, N., Jagersma, G., Maras, A., & van Pelt, B-J. (2021). Effecten van een sociale responsiviteitstraining op jongeren met ASS. Wetenschappelijk Tijdschrift Autisme, 20(4).

Ontwikkelaars

Het Amerikaanse Program for the Education and Enrichment of Relational Skills (PEERS) van dr. Elisabeth (klinisch psycholoog en universitair hoofddocent aan de afdeling Psychiatrie aan het UCLA Semel Institute for Neuroscience and Human Behavior) Laugeson en Fred Frankel (hoogleraar aan de afdeling psychiatrie van de UCLA) is een sociale vaardigheidstraining.

Nederlandse bewerking van PEERS is van Kirstin Greaves-Lord, BJ van Pelt, Gabrine Jagersma & Sophie Jacobs. Zij hebben de werking van deze training in de Nederlandse populatie uitgebreid onderzocht en aangetoond dat het aanleren van ecologisch valide sociaal gedrag één van de unieke en zeer werkzame kenmerken is van PEERS. Door de PEERS handleiding te vertalen, te onderzoeken en nu breder te implementeren in ons Nederlandse zorgsysteem, hopen zij adolescenten met een autismespectrumstoornis en hun ouders zo goed mogelijk én passend te ondersteunen bij het maken en behouden van vrienden.

Beschikbaarheid en kosten

De PEERS-handleiding voor professionals bevat veertien wekelijkse groepsbijeenkomsten. Daarin komen allerlei werkvormen aan bod waarmee jongeren met betrokkenheid van de ouders sociale vaardigheden leren.