‘Slapende Honden’ maakt kinderen met weerstand ontvankelijk voor traumaverwerking. De methode bestaat uit een tool om de omstandigheden van het kind en mogelijke barrières voor behandeling te analyseren. Een behandelplan op maat bestaat uit praktische interventies om de barrières op te ruimen, en om traumaverwerking en integratie te ondersteunen.

Doelgroep

Professionals kunnen de behandelmethode Slapende Honden inzetten bij de behandeling van vroegkinderlijk, chronisch getraumatiseerde kinderen en adolescenten van 0-18 jaar, bij wie het niet mogelijk is meteen te starten met het verwerken van traumatische herinneringen met behulp van EMDR of TF-CGT of schrijftherapie, of bij wie dat geen effect heeft gehad of zelfs de klachten erger heeft gemaakt. Het zijn vaak kinderen die bijvoorbeeld traumatische herinneringen ontkennen, ernstig dissociëren of een dissociatieve stoornis hebben, geen therapie willen of zeggen zich niets te herinneren en kinderen waarbij de hulpverleners om het kind heen bang zijn dat het kind wordt ontregeld door EMDR, CGT of schrijftherapie. Door gericht te werken aan de specifiek barrières van de client, zoals bijvoorbeeld emotionele toestemming om te praten en steun, veiligheid, erkenning van de ontschuld van de client voor het trauma door de biologische ouders, kan de client zo snel mogelijk deelnemen aan traumaverwerking. Deze behandelmethode is een combinatie van voorbereidende elementen, behandeling van het kind, behandeling en begeleiding van het systeem en netwerk, uit te voeren bij kinderen in de ambulante en residentiële ggz en bredere jeugdhulp. Tevens kan het een leidraad zijn voor de Jeugdbescherming bij het nemen van beslissingen over wonen en omgang en indicaties. Deze behandelmethode is met aanpassingen ook geschikt voor behandeling van mensen met een lichtverstandelijke beperking.

Doel

Het verwerken van de traumatische herinneringen van het kind waardoor de traumagerelateerde klachten afnemen. Er is een voorbereidende stabilisatiefase, waarna de fase van traumaverwerking volgt. Dan volgt de integratiefase waarin het doel is om verdere traumatisering in de toekomst te voorkomen.

Aantal sessies

Omdat de inhoud en vorm van deze therapie nogal uiteen kan lopen, afhankelijk van de klachten, problematiek, leeftijd en situatie van het kind, zijn niet voor elk kind alle voorwaarden nodig en kan de behandelaar elementen overslaan. Het doel is om zo snel mogelijk met traumaverwerking te kunnen starten door voor elk kind een eigen behandeling samen te stellen, die precies past bij wat er nodig is. Leeftijd maakt een groot verschil en de behandeling vindt niet alleen plaats in therapiesessies, maar ook in de dagelijkse omgeving van het kind door zijn netwerk of verzorgers.

De behandeling bij kinderen onder de 6 jaar kan heel kort zijn, acht tot tien sessies gedurende een periode van vier tot vijf maanden. Bij kinderen tussen 6 en 12 jaar kan deze fase gemiddeld tien tot twintig sessies gedurende vier tot acht maanden duren en bij jongeren loopt dat nog meer uiteen van gemiddeld 15 sessies tot soms zelfs vijftig sessies. Als er sprake is van dissociatie, dan is er meer tijd nodig om een kind te stabiliseren. Ook kan men afhankelijk zijn van een andere instantie om randvoorwaarden te regelen (afspraak regelen met biologische ouders, omgang stopzetten, rechtszaken, zoeken van een weekendpleeggezin), waardoor de tijdsperiode waarin een behandeling plaatsvindt langer is. Het komt ook regelmatig voor dat de behandelaar de behandeling een periode moet onderbreken omdat er bij deze kinderen grote life-events zijn, zoals een psychiatrische opname van een ouder, een overplaatsing naar een pleeggezin of leefgroep.

Vorm

Met behulp van de Slapende Honden-tool kan men de omstandigheden van het kind overzichtelijk in kaart brengen, aan de hand van 19 vragen de mogelijke barrières voor traumaverwerking analyseren en een gestructureerd actieplan maken om de barrières op te ruimen, traumaverwerking te ondersteunen en de gevolgen van traumatisering te verminderen. De methode beschrijft tal van praktische interventies en metaforen die daarbij kunnen worden gebruikt.

Uitvoerenden

De Slapende Honden methode is gebaseerd op samenwerking tussen professionals rondom een kind en kan worden uitgevoerd en gebruikt door onder andere psychologen, psychiaters, ouderbegeleiders, systeemtherapeuten, groepsleiding, pleegzorgwerkers, jeugdbeschermers en gezinshuisouders.

Onderbouwing en theoretische verantwoording

Het boek begint met uitleg en theoretisch onderbouwing met relevante literatuurverwijzing over ontstaan en in standhouden van de problematiek, motivatie, een review naar weerstand en barrières van kinderen en hun netwerk om traumaverwerking aan te gaan. Dan wordt uitgelegd hoe een analyse gemaakt kan worden van wat er nodig is en biedt de Slapende Honden tool een raamwerk voor het structureren en prioriteren van interventies in de stabilisatie en voorbereidende fase, traumaverwerkingsfase en de fase van integratie. De gebruikte technieken en strategieën zijn zeer concreet uitgewerkt en met behulp van een aantal casussen en regelmatige vignetten, komt de behandeling tot leven. Er is een pilotstudie gedaan naar het effect van deze methode.

Toepasbaarheid

Het materiaal is Nederlandstalig, goed verzorgd, heldere hoofdstukindeling, vlot leesbaar, concreet, praktisch gericht en heeft gratis te downloaden Slapende Honden-tools, werkbladen en illustraties (downloaden op www.ariannestruik.com). De Slapende Honden-tool met voorbeelden hoe er mee te werken (én de bespreking van de achterliggende theorie) en de werkbladen, geven een duidelijk kader en richting aan het werken met getraumatiseerde kinderen en jongeren. Met de Slapende Honden-tool kan de behandelaar concretiseren wat een mogelijk barrière vormt voor de cliënt en hoe deze barrière op te ruimen zodat de cliënt wel ontvankelijk wordt voor traumaverwerking. Er is aandacht voor het in vaste volgorde langs lopen van de te onderscheiden onderdelen. Voor uithuisgeplaatste kinderen is er een Slapende Honden-Ontwikkelingstool, waarmee niet alleen de barrières voor traumaverwerking, maar ook de gehele ontwikkeling in kaart kan worden gebracht en in een werkboek voor behandelaren die werken met uithuisgeplaatste kinderen zijn meest voorkomende interventies uitgewerkt met wie deze kan uitvoeren, doel, vorm, materialen, risico’s etc.

Kosten

De kosten kunnen zeer divers zijn, afhankelijk van de discipline die ingezet is en van de zwaarte van de problematiek van kind/jongere, eventuele beperkingen van kind/jongere en de context waarin het kind/de jongere leeft.

Voorbereiding

Ter voorbereiding op het uitvoeren van deze behandeling kun je de workshop ‘Slapende honden? Wakker maken!’ volgen en het boek lezen.