De psychische problemen bij (enkelvoudig) trauma komen meestal niet voort uit het kind zelf – zoals bij erfelijkheid – maar zijn het gevolg van een of meer ingrijpende gebeurtenissen in het leven van het kind. Eenmalige traumatische ervaringen zijn bijvoorbeeld de dood van een familielid of een ernstig ongeluk. Ernstige gebeurtenissen leiden gelukkig niet altijd tot trauma.

Bij chronische traumatisering – waarbij de schokkende gebeurtenissen langdurig hebben voortgeduurd – kan een kind ernstige biologische, psychologische en sociale schade oplopen. Chronische traumatisering kan de hersenen aantasten: hersenscans maken zichtbaar dat de hersenontwikkeling vertraagt of wijzigt, en de neurochemische processen worden ontregeld. Aanhoudende mishandeling of verwaarlozing in het gezin of jarenlang overleven in oorlogsomstandigheden kunnen oorzaak zijn van chronische traumatisering.

Getraumatiseerde kinderen kunnen de volgende psychische stoornissen ontwikkelen:

• PTSS: posttraumatische stressstoornis. Zelfs tot ver in de volwassenheid kunnen mensen opnieuw de akelige gevoelens beleven die terug te voeren zijn op trauma uit het verleden. Mensen met PTSS zijn prikkelbaar, maar kennen soms ook een vlak gevoelsleven of vermijden prikkels die aan het trauma doen denken. Ze zijn als het ware lamgeslagen van de steeds maar terugkomende ellende uit het verleden.
• Acute traumatische stressstoornis met dezelfde verschijnselen als PTSS maar dan van korte duur (niet langer dan drie maanden).
• Aanpassingsstoornissen: een overdreven lijkende reactie op een gebeurtenis met extreme psychische spanning die niet in verhouding staat tot wat er feitelijk gebeurt.
• Dissociatieve stoornis: het loskoppelen van gevoelens enerzijds en de werkelijkheid anderzijds, waardoor het kind de werkelijkheid op zijn eigen manier invult en er geestelijk ‘niet meer bij is’.
• Complexe posttraumatische stressstoornis: dit is een ernstige vorm van chronisch trauma waarbij alle genoemde verschijnselen zich, vaak beginnend in de vroege kinderjaren, gedurende lange tijd blijven voordoen.