Met de invoering van de Wet Passend Onderwijs zijn de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van de leerling centraler komen te staan. In plaats van de vraag ‘Wat heeft deze leerling?’ te willen beantwoorden, is het belangrijker om erachter te komen ‘Wat heeft deze leerling nódig?’. Of er sprake is van een psychische kwetsbaarheid, is minder belangrijk dan de vraag wat de leerling in de klas nodig heeft om zich veilig te voelen en tot leren te komen.

Wat heeft deze leerling nodig?

De leerkracht of mentor heeft de taak om deze vraag samen met de leerling, ouders en collega’s uit het ondersteuningsteam te onderzoeken. Die vraag is niet altijd gemakkelijk te beantwoorden. Vaak moet je verschillende dingen uitproberen om te merken wat wel en niet werkt voor de leerling.

Wanneer een externe hulpverlener zoals een psycholoog of psychiater betrokken is, kan het helpen als die meedenkt over het antwoord op de vraag wat er nodig is. Hij kent de leerling vaak van een andere kant en kan soms – met goedkeuring van de leerling en ouders – dingen uitleggen die de leerling zelf moeilijk vindt om te verwoorden. Voor het vormgeven van een plan voor in de klas blijven de onderwijsprofessionals echter altijd verantwoordelijk.

Ontwikkelingsperspectief

Scholen zijn verplicht om een ontwikkelingsperspectief  (OPP) op te stellen voor alle leerlingen in het speciaal basisonderwijs en het speciaal onderwijs. Het is ook verplicht voor leerlingen die extra ondersteuning krijgen in het reguliere onderwijs.

Het OPP beschrijft wat wel en niet goed werkt voor de leerling in kwestie, en naar welk vervolgonderwijs hij naar verwachting zal doorstromen en waarom.

De leerkracht of mentor stelt het ontwikkelingsperspectief op, samen met iemand uit het ondersteuningsteam. Zij hebben de taak om dit goed af te stemmen met de ouders. Op het handelingsdeel hebben ouders instemmingsrecht. Dit betekent dat zij kunnen meebeslissen over de doelen die hierin gesteld worden voor de leerling. Het bevoegd gezag van de school stelt vervolgens het OPP vast. De school evalueert het plan minimaal één keer per jaar met de leerling en ouders, en stelt het zo nodig bij.

Meer informatie over het ontwikkelingsperspectiefplan (PO-Raad)

Speciaal onderwijs en Toelaatbaarheidsverklaring

Soms heeft een leerling meer of andere begeleiding nodig dan in het reguliere onderwijs mogelijk is. Het (voortgezet) speciaal onderwijs, speciaal basisonderwijs, praktijkonderwijs of een tussenvoorziening kan dan passend zijn.

Voor deze speciale scholen is een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) nodig. Met deze verklaring heeft de leerling – voor een bepaalde periode – recht op speciaal onderwijs. De school vraagt de TLV aan bij het samenwerkingsverband waar de school onder valt. Een onafhankelijke commissie van het samenwerkingsverband beoordeelt de aanvraag en brengt een advies uit. De directeur-bestuurder van het samenwerkingsverband neemt uiteindelijk een besluit.

Bij de aanvraag stuurt de school altijd het ontwikkelingsperspectief [anker maken naar hoofdstuk over OPP] van de leerling mee., en voegt daarbij vaak nog andere beschikbare dossierinformatie. Het uitgangspunt is dat de school de aanvraag in overeenstemming met leerling en ouders doet. De school heeft echter het recht om deze aanvraag te doen wanneer ouders het hier niet mee eens zijn. Ouders worden dan gehoord door iemand van het samenwerkingsverband, voordat het definitieve besluit wordt genomen. Er is een landelijke commissie voor bezwaren tegen de toelaatbaarheidsverklaringen.

Met een geldige TLV kunnen ouders hun kind bij iedere school voor speciaal onderwijs in Nederland aanmelden. Vaak geldt wel de regel dat kinderen uit de regio voorrang hebben.

Passend onderwijs en privacy

Over passend onderwijs en privacy is informatie te vinden bij de PO-Raad en VO-Raad en het Nederlands Jeugdinstituut.

Passend onderwijs en privacy (PO-Raad en VO-Raad)
Verbinding onderwijs en jeugdhulp: gegevensuitwisseling en privacy (NJi)